Chabry bławatki jako chwasty polneBukiet bławatków
Chaber bławatek, bławatek[4] (Centaurea cyanusL.[3], w niektórych ujęciach systematycznychCyanus segetumHill[5]) – gatunekrośliny zielnej zrodzinyastrowatych. Nazwy ludowe: białasy, głowacz, jasieniec, kardy, kwiatek wołoszek, macoszka, modrak, modrzeńczyk, samosiejka, wasilek, wawer. Występuje wEuropie oraz na Syberii Zachodniej[6]. W Polsce pospolitychwast polny,archeofit[7].
Ułożoneskrętolegle, najczęściej równowąskolancetowate, szarozielone, szerokości 2–5 mm. Dolne na ogonkach, z pojedynczymi, małymi ząbkami lub pierzastodzielne z 2-3 łatkami. Górne niepodzielone, siedzące.
Kwiaty tylkorurkowate. Pojedynczekoszyczki kwiatowe o średnicy 2–3 cm wyrastają na szczytach pędów z łuskowatej, podłużnejokrywy. Przyczepki listków okrywy brzegiem piłkowanoząbkowane lub orzęsione.Korona o 5 rurkowato zrośniętych płatkach o barwie ciemnobłękitnej,czerwonej, różowej lubbiałej. Kwiaty brzeżne większe, 5pręcików,słupek dolny, złożony z 2owocolistków. Okres kwitnienia od maja do września.
Siedlisko: pola uprawne, gdzie rozsiewany jest razem ze zbożami, nieużytki, przydroża, ugory. Jestchwastem. Często spotykany na glebach ubogich wwapń (roślina wskaźnikowa gleb ubogich w wapń).
Działanie: moczopędne, żółciopędne i przeciwzapalne. Ze względu na bardzo łagodne działanie przeciwzapalne stosowany przy zapaleniu spojówek i wpediatrii.Napar z kwiatów zalecany jest przy chorobachnerek, stanach zapalnych kłębków i miedniczek nerkowych, przyniewydolności krążenia i w kamicy nerkowej. Zewnętrznie stosuje się go przy trudno gojących się ranach i owrzodzeniach[11], w stanach zapalnych oczu (w zapaleniu brzegów powiek, zapaleniu spojówek, wiosennym zapaleniu spojówek, nadwrażliwości na promienie słoneczne, promieniowanie z ekranów telewizyjnych)[12].
Zbiór i suszenie: kwiat zbierać w słoneczny dzień, rano, po obeschnięciu rosy. Zbiera się płatki, wyrywając je zkoszyczka. Zebrane kwiaty należy suszyć bardzo szybko w zacienionym i silnym przewiewie, aby nie zblakły, gdyż wówczas tracą własności lecznicze. Susz szczelnie zamknąć i przechowywać w ciemności.
Barwnik – w czasach, gdy nieznane były sztucznebarwniki, z płatków brzeżnych bławatka wytwarzanoniebieską farbę w połączeniu załunem, która doskonale barwiławełnę. Samsok barwipapier i przetwory spożywcze na niebiesko.
Sposób uprawy: terminsiewu przypada na marzec – kwiecień, w rozstawie 20–30 cm. Ilość nasion na 1000 roślin: 2–3 g. Rośliny kwitną po około 10 tygodniach od siewu.
↑abLucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006.ISBN 83-01-14342-8. Brak numerów stron w książce
↑abHorst Klaaßen, Joachim Freitag: Profesjonalny atlas chwastów. Limbergerhof, 2004. Brak numerów stron w książce
↑Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973. Brak numerów stron w książce
↑Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006.ISBN 83-01-14439-4. Brak numerów stron w książce
↑abJan Macků, Jindrich Krejča, Apoloniusz Rymkiewicz: Atlas roślin leczniczych. Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1989.ISBN 83-04-03281-3. Brak numerów stron w książce
