To jest wersja przejrzana tej strony
Bagratydzi[1][2],Bagrationi,Bagrationowie[3] (gruz. ბაგრატიონები,Bagrationebi) – dynastia królewskawładców Gruzji.
Założycielem gruzińskiej linii Bagratydów był wnukAszota III, książęAdarnase. Po przegranym powstaniu przeciwko Arabom udał się w 813 roku doKartlii. Jego synAszot I Kuropalates założył królewską dynastię Gruzji.
Pierwszym królem Gruzji byłBagrat III, który odziedziczył lub podporządkował sobieAbchazję, Iberię, Kartlię i kilka mniejszych księstw gruzińskich.
Do największego rozkwitu doszła Gruzja za panowaniaDawida IV Budowniczego i jego następców. Za rządów jego prawnuczkiTamary Wielkiej Gruzja należała do najważniejszych państw w tym rejonie świata. Okres rządów od Dawida IV do Tamary nazywany jestzłotym wiekiem.
Za rządów dzieci Tamary -Jerzego IV iRusudan - atak sąsiadów (przede wszystkim Mongołów) spowodował upadek, a w 1242 roku uznanie zwierzchności mongolskiej nad królestwem Gruzji.
Gruzja ponownie odzyskała niezależność za czasówJerzego V Wspaniałego. Od rządówBagrata V Wielkiego Gruzja musiała odpierać atakiTamerlana, co osłabiało państwo. Po śmierci Aleksandra I doszło do konfliktu między jego następcami. W ciągu ćwierćwiecza Gruzja rozpadła się na trzy królestwa rządzone przez osobne linie Bagratydów z Kartlii,Kachetii iImeretii. W XVI w. władcy Kachetii i Kartlii zostali lennikami perskimi, a król Imeretii wasalem tureckim.
Założycielem tej linii dynastii był Konstantyn II, bratanek króla Jerzego VIII i brat przyrodni Bagrata VI z Imeretii (ich wspólną matką była księżniczka Gulkhan, dziedziczka Imeretii). Jego wnukLuarsab I na mocy układu persko-tureckiego z 1555 dostał się pod władzęszacha perskiegoThamaspa I.
Rodzina Bagratydów z Kartlii podzieliła się na kilka linii. Główna linia królów Kartlii wygasła w 1658 na Rostomie I. Po jego śmierci tron przeszedł na Wachtanga V z linii książąt Muchranii. Od jego stryja, ks. Kaihsro oraz bratanka, ks. Konstantyna I wywodzą się istniejące do dziś linie książąt Bagrationi-Muchrani i Bagrationi-Muchraneli.
Potomkowie Wachtanga V rządzili w Kartlii do początku XVIII w. Później tron Kartlii przeszedł na królów Kachetii.
Potomkami Wachtanga V byli dwaj rosyjscy generałowie:Piotr Iwanowicz Bagration iRoman Bagration. Piotr walczył przeciwko francuskim wojskomNapoleona I Bonaparte. Odznaczył się wbitwie pod Pruska Iławą (na jego cześć miejscowość ta współcześnie nosi nazwęBagrationowsk). Zginął w 1812 wbitwie pod Borodino. Został pochowany na polu bitewnym.
Założycielem tej linii Bagratydów był Jerzy VIII, od 1466 król Kachetii. Jego prawnuk Leon I został na mocy układu z 1555 uznany za poddanego władzy szacha perskiego.
KrólHerakliusz II w 1747 wykorzystując zamieszanie po śmierci perskiego władcyNadir-Szaha zrzucił jego zwierzchność. Po śmierci ojcaTejmuraza II (w 1762) przyłączył do Kachetii Kartlię i ogłosił się królem Gruzji. W 1783 podpisał układ z Rosją, na mocy którego uznał jej protektorat na swym królestwem. Rosja jednak w 1794 nie udzieliła mu pomocy wobec najazdu perskiego. Jego wnukJerzy XII po zaledwie rocznym panowaniu został usunięty w 1801 roku z tronu, a Gruzja został przyłączona przez caraPawła I do Rosji.
Założycielem tej linii Bagratydów był Bagrat VI/II ("VI" jako król Gruzji, "II" jako król Imeretii), bratanek Aleksandra I i starszy brat przyrodni króla Kartlii Konstantyna II (ich matką była księżniczka Gulchan). Król Bagrat III na podstawie układu turecko-perskiego z 1555 dostał się pod władzęsułtana tureckiegoSulejmana I Wspaniałego. Jego potomkowie okresowo tracili władze w Imeretii na rzecz przedstawicieli innych rodów.
Za czasówSalomona I Imeretia zrzuciła zależność odTurcji. Jego bratanekSalomon II (poprzez matkę wnuk króla Gruzji Herakliusza II) był ostatnim niezależnym władcą Imeterii. W 1804 uznał rosyjski protektorat. W 1810 wbrew jego woli rosyjski carAleksander I Romanow włączył Imeretię do Rosji. Król Salomon II obawiając się o swe życie wyemigrował do Turcji.
Z rodu Bagratydów z Imeretii wywodzi się linia książąt Imeretyńskich. Ks.Aleksandr Imeretyński był rosyjskim generałem. Od 1897 roku pełnił funkcjęgenerał-gubernatora warszawskiego. Pozornie przychylny Polakom złagodził nieco rządy carskie w rosyjskim zaborze.
 | Zobacz multimedia związane z tematem:Bagratydzi (Gruzja) |
| Angielskie | |
|---|---|
| Armeńskie | |
| Bizantyńskie | |
| Bośniackie | |
| Bułgarskie | |
| Chorwackie | |
| Czeskie i morawskie | |
| Duńskie | |
| Frankijskie i francuskie | |
| Gruzińskie | |
| Hiszpańskie | |
| Litewskie | |
| Niemieckie |
|
| Polskie, pomorskie i połabskie | |
| Portugalskie | |
| Ruskie i rosyjskie | |
| Rumuńskie – mołdawskie i wołoskie | |
| Rzymskie (starożytne) | |
| Serbskie i czarnogórskie | |
| Szkockie | |
| Szwedzkie | |
| Węgierskie | |
| Włoskie |
