Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Alfabet deseret

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy alfabetu. Zobacz też:inne znaczenia słowa "Deseret".
Alfabet deseret
Ilustracja
Tekst „Wikipedia, the free encyclopedia” w alfabecie deseret
Charakterystyka
Rodzaj

pismo fonemiczne

Kierunekpisma

od lewej do prawej, od góry do dołu

Językipisma

język angielski,języki autochtoniczne Ameryk

Historia
Systemymacierzyste

angielski alfabet fonotypowy

Twórca

rada regentówUniwersytetu Deseret

Kodowanie
Unicode

U+10400–U+1044F

ISO 15924

Dsrt, 250

Multimedia w Wikimedia Commons
Ta strona zawiera symbole fonetyczneMAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znakówUnikodu.

Alfabet deseret (deseret 𐐔𐐇𐐝𐐀𐐡𐐇𐐓[1]) – system znaków, stworzony w latach 1847–1854 na potrzeby wyznawcówKościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich.

Historia

[edytuj |edytuj kod]

Powstanie alfabetu

[edytuj |edytuj kod]

Po śmierciJosepha Smitha, Jr., pierwszego przywódcy mormonów, w 1844 r. grupa wyznawców pod przewodnictwem Brighama Younga opuściła dotychczasowe osiedla iudała się na tereny obecnego stanu Utah, by tam budować nowe społeczeństwo. Jednym ze środków dla jego powstania miała być rezygnacja zalfabetu łacińskiego i wykorzystanie nowego, oryginalnego systemu znaków[2].

W prace nad nowym alfabetem zaangażowała się rada regentów (organ nadzorczy) powstałego w 1850 r.Uniwersytetu Deseret. Celem miało być stworzenie systemu znaków, który byłby lepiej dostosowany dofonetykijęzyka angielskiego i ułatwił imigrantom doUSA naukę tego języka[3]. Największy wkład w prace nad alfabetem deseret, zakończone w 1854 r., wniósł George Darling Watt (1812–1881), sekretarz Brighama Younga[3].

Wykorzystywanie przez mormonów (XIX w.)

[edytuj |edytuj kod]
OkładkaKsięgi Mormona, wydanej w alfabecie deseret (1869).

Alfabet był używany początkowo przez George’a Darlinga Watta do zapisywania notatek ze spotkań biskupów kościoła[4]. Później zaczęto go wykorzystywać do nauki w niektórych szkołach Utah (w miejscowościachProvo,Lehi,American Fork iPleasant Grove)[3].

Mimo licznych zabiegów i poniesionych kosztów, alfabet deseret nie cieszył się wielką popularnością wśród mormonów, był także krytykowany w publikacjach spoza kręgów Kościoła[5]. Alfabet deseret wykorzystywano między innymi:

Ralph Vigoda (reporterThe Philadelphia Inquirer) i A.J. Simmonds (historyk zWeber State University) uważają, że największym ciosem dla popularności alfabetu byłaPierwsza Kolej Transkontynentalna, której budowę ukończono w1869 r. Miała ona sprawić, że na tereny tradycyjnie zajmowane przez mormonów napłynęła nowa ludność, niezwiązana z kościołem i która miała łatwy dostęp do literatury angielskojęzycznej, zapisywanej alfabetem łacińskim. Okoliczności te miały przyczynić się do zaniku zainteresowania alfabetem deseret[8][9].

Wykorzystywanie w XX w.

[edytuj |edytuj kod]
Tekst „Information wants to be free” („Informacja chce być wolna”) w pięciu fontach obsługujących alfabet deseret.

Rozwój technikDTP obniżył koszty druku publikacji, co sprawiło, że od lat 90. XX wieku wśród angielskojęzycznych mormonów wzrosło zainteresowanie wykorzystaniem alfabetu. Miało to zarówno miejsce w przypadku publikacji papierowych (dokonano reprintu Księgi Mormona w alfabecie deseret[10]), jak i elektronicznych (opublikowano PDF zawierającyKsięgę Mormona,Nauki i Przymierza orazPerłę Wielkiej Wartości[11]).

Alfabet deseret jest dostępny dla użytkowników komputerów między innymi:

Nazwa

[edytuj |edytuj kod]

Nazwa alfabetu wywodzi się odjeredyckiego słowa mającego oznaczaćpszczołę miodną[13].

Alfabet

[edytuj |edytuj kod]
LiteraNazwa angielskaWymowa (IPA)LiteraNazwa angielskaWymowa (IPA)LiteraNazwa angielskaWymowa (IPA)LiteraNazwa angielskaWymowa (IPA)
𐐀 𐐨Long I/iː/𐐁 𐐩Long E/eɪ/𐐂 𐐪Long A/ɑː/𐐃 𐐫Long Ah/ɔː/
𐐄 𐐬Long O/oʊ/𐐅 𐐭Long Oo/uː/𐐆 𐐮Short I/ɪ/𐐇 𐐯Short E/ɛ/
𐐈 𐐰Short A/æ/𐐉 𐐱Short Ah/ɒ/𐐊 𐐲Short O/ʌ/𐐋 𐐳Short Oo/ʊ/
𐐌 𐐴Ay/aɪ/𐐍 𐐵Ow/aʊ/𐐎 𐐶Wu/w/𐐏 𐐷Yee/j/
𐐐 𐐸H/h/𐐑 𐐹Pee/p/𐐒 𐐺Bee/b/𐐓 𐐻Tee/t/
𐐔 𐐼Dee/d/𐐕 𐐽Chee/tʃ/𐐖 𐐾Jee/dʒ/𐐗 𐐿Kay/k/
𐐘 𐑀Gay/ɡ/𐐙 𐑁Ef/f/𐐚 𐑂Vee/v/𐐛 𐑃Eth/θ/
𐐜 𐑄Thee/ð/𐐝 𐑅Es/s/𐐞 𐑆Zee/z/𐐟 𐑇Esh/ʃ/
𐐠 𐑈Zhee/ʒ/𐐡 𐑉Er/r/𐐢 𐑊El/l/𐐣 𐑋Em/m/
𐐤 𐑌En/n/𐐥 𐑍Eng/ŋ/𐐦 𐑎Oi*/ɔɪ/𐐧 𐑏Ew*/juː/
  *Ligatury, niebędące częścią pierwotnej wersji alfabetu, wykorzystywane przez niektórych użytkowników[14].

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. Deseret Alphabet – Book of Mormon Onomasticon [online], onoma.lib.byu.edu [dostęp 2021-06-23] .
  2. Watt, Ronald G. (2009).The Mormon Passage of George D. Watt: First British Convert, Scribe for Zion. Logan, Utah: Utah State University Press. ISBN9780874217582.
  3. abcMoore, Richard G. (2006).The Deseret Alphabet Experiment (PDF).Religious Studies Center. Brigham Young University.
  4. abcdBeesley K.R. (2004)Typesetting the Deseret Alphabet with LaTeX and metafont. W: Syropoulos A., Berry K., Haralambous Y., Hughes B., Peter S., Plaice J. (eds)TeX, XML, and Digital Typography. TUG 2004. Lecture Notes in Computer Science, vol 3130. Springer, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-540-27773-6_7.
  5. New York Paper,Mormon Secretiveness, „Lyttelton Times”, IX (545), paperspast.natlib.govt.nz, 23 stycznia 1858, s. 5 [dostęp 2021-06-23] .
  6. Beesley, Kenneth R. and Dirk Elzinga. 2014.An 1860 English-Hopi Vocabulary Written in the Deseret Alphabet. University of Utah Press.
  7. John Thomas Morris (1828-1855) – Find A Grave... [online], www.findagrave.com [dostęp 2021-06-23] (ang.).
  8. Vigoda, Ralph (3 czerwca 1990).A churchman’s failed mission: Language logic.The Philadelphia Inquirer. s. 2C.
  9. Simmonds, A.J. (1968).Utah’s Strange Alphabet (PDF). Sparta, Illinois: Major Magazines, Inc.
  10. Smith, Joseph (31 January 2015).The Book of Mormon (2015 Deseret Alphabet edition): Another Testament of Jesus Christ. ISBN9781507628232.
  11. Triple Combination: Book of Mormon, Doctrine and Covenants, and Pearl of Great Price in the Deseret Alphabet (PDF).Deseret Alphabet Portal. Tłumaczenie: John Jenkins. Cupertino, California. 1997.
  12. What’s New for International Customers in Windows 7 [online], web.archive.org, 31 stycznia 2017 [dostęp 2021-06-23] [zarchiwizowane zadresu 2017-01-31] .
  13. Deseret [online], www.churchofjesuschrist.org [dostęp 2021-06-23] .
  14. Beesley, Kenneth R. (25 kwietnia 2002).Proposal to Modify the Encoding of Deseret Alphabet in Unicode (PDF).Unicode Consortium. Xerox Research Center Europe.
Pisma świata
alfabetyczne
dwuszeregowe
jednoszeregowe
dwuszeregowe i jednoszeregowe
nielinearne
spółgłoskowe
(abdżady)
półalfabetyczne
alfabetyczno-
-sylabiczne
(abugidy)
indyjskie
protopisma iksenopismo
północne
południowe
inne
sylabiczne
dalekowschodnie
inne
logograficzne
mezopotamskie
egipskie
sinogramy
mezoamerykańskie
nieznanego typu
protopisma
alfabety
fonetyczne
pseudoalfabety
zapis liczb
projekty
ideograficzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Alfabet_deseret&oldid=75716430
Kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp