Onderstaande video, onderdeel vaneen nieuwe studie, toont een beeld van de radarreflectiviteit gemeten door Nederlandse weerradars in Herwijnen en Den Helder rond middernacht tijdens Oud & Nieuw. In het rood omcirkelde gebied vliegen maarliefst 384.000 vogels direct op als gevolg van vuurwerk, soms tot meer dan 500 meter hoogte — veel hoger dan normaal in deze tijd van het jaar.
De onderstaande filmpjes tonen de radarbeelden van vogels die op oudejaarsavond, klokslag 24:00, in groten getale opvliegen. Het beeld toont de radarreflectiviteit voor een cirkelvormig gebied rond de radar met een straal van 40 km. Donkerrood staat voor een hoge radarreflectiviteit, die samenhangt met een grote dichtheid aan vliegende vogels. Als het flink regent, kan het zijn dat de vogels niet te zien zijn.
Radarbeeld van 2007/2008. Dit beeld bevat veel echo's van statische objecten op de grond; dit zijn geen vogels. Rond 23:30 zien we onderin het beeld ook een paar kleine regenbuien langskomen. Om middernacht is een duidelijke verandering waarneembaar, en zien we een erg hoge reflectiviteit (oranje en rood). De grote rivieren en de begrenzing van de belangrijkste plassen zijn aangegeven met blauwe lijnen.
Radarbeeld van 2008/2009. Dankzij het goede weer is het effect van vuurwerk op vogels hier erg goed te zien aan de plotselinge toename van de reflectiviteit (oranje en rood) om middernacht. De grote rivieren en de begrenzing van de belangrijkste plassen zijn aangegeven met blauwe lijnen.
Radarbeeld van 2009/2010. In de bovenste helft van dit beeld is de hele periode een relatief hoge reflectiviteit te zien, dit is een strook regen. Om middernacht zien we de reflectiviteit plotseling toenemen. De grote rivieren en de begrenzing van de belangrijkste plassen zijn aangegeven met blauwe lijnen.
Radarbeeld van 2010/2011. Naast reflectiviteit van regen is er om middernacht een plotselinge toename van de reflectiviteit te zien (oranje en rood) door opvliegende vogels. De grote rivieren en de begrenzing van de belangrijkste plassen zijn aangegeven met blauwe lijnen.
Radarbeeld van 2011/2012 (Den Helder, NL).
De radar in Den Helder (onderste radarbeeld) ligt tegen de Waddenzee aan. Grote aantallen vogels verblijven in het gebied direct zuidoost van de radar (Balgzand), maar ook de NO-hoek van Texel en in de Noordzeekustzone. De radar wordt aan alle kanten omringd door Natura-2000 gebieden.
Radarbeeld van 2012/2013 (De Bilt). Rond middernacht trokken er zware regenbuien over, waardoor de vogels niet te zien waren.
Radarbeeld van 2012/2013 (Den Helder). Ook in Den Helder gooide het weer roet in het eten.
Radarbeeld van 2013/2014 (De Bilt). Rond middernacht trokken er zware regenbuien over, waardoor de vogels niet te zien waren.
Radarbeeld van 2013/2014 (Den Helder). Ook in Den Helder gooide het weer roet in het eten.
Radarbeeld van 2014/2015 (De Bilt). De rode vlekken boven de plassen en rivieren in het Groene Hart vanaf 00:00 uur zijn afkomstig van door vuurwerk verstoorde watervogels. Tienduizenden meeuwen, ganzen en eenden (o.a. Smient), maar ook honderden Grote Zilverreigers slapen gezamenlijk in deze gebieden en worden door het vuurwerk verstoord.
Radarbeeld van 2014/2015 (Den Helder). De groene vlek aan de linker kant is afkomstig van golfslag van de Noordzee. De enorme toename in reflecties om middernacht leidt tot grote verstoring op Texel (vooral steltlopers en Rotganzen) en ganzen, zwanen, eenden en meeuwen in de kop van Noordholland. Het betreft zeker meer dan 100.000 vogels.
Radarbeeld van 2015/2015 (De Bilt). De rode vlekken boven de plassen en rivieren in het Groene Hart vanaf 00:00 uur zijn afkomstig van door vuurwerk verstoorde watervogels, welke tot meer dan 1000m hoogte en tot 1,5 uur na middernacht werden gedetecteerd. Tienduizenden meeuwen, ganzen en eenden (o.a. Smient), maar ook honderden Grote Zilverreigers slapen gezamenlijk in deze gebieden en worden door het vuurwerk verstoord. De rode vlekken ontbreken boven de Utrechtse Heuvelrug, dus de vogels in dit gebied lijken minder te worden verstoord.
Radarbeeld van 2015/2016 (Den Helder). Om 00:00 uur is in de kop van Noord-Holland, boven Texel en de Waddenzee een enorme expolosie van verstoorde vogels door vuurwerk te zien in de vorm van geel-rode vlekken. Boven de Waddenzee gaat het om wadvogels en boven land zijn het vooral ganzen, eenden en meeuwen die opvliegen. Vanaf 11:40 komt vanuit het westen regen het radarbeeld binnen (aaneengesloten rode vlekken). De half-cirkelvormige groene vlek links van de radar is afkomstig van golfslag van de Noordzee.
Radarbeeld van 2016/2017 (De Bilt).
De radar in Den Helder was niet actief in 2016/2017.
Radarbeeld van 2017/2018 (Herwijnen, NL).
De radar in Herwijnen staat in het midden van het beeld. Belangrijke watervogelgebieden zijn de Biesbosch (direct zuidwest van de radar), het rivierengebied rondom de radar en de Reeuwijkse- en Nieuwkoopse plassen in de NW-hoek. Vooral de Biesbosch trekt zeer grote aantallen watervogels aan, in de nacht slapen daar vele tienduizenden ganzen, eenden en meeuwen.
Radarbeeld van 2017/2018 (Den Helder, NL).
De radar in Den Helder (onderste radarbeeld) ligt tegen de Waddenzee aan. Grote aantallen vogels verblijven in het gebied direct zuidoost van de radar (Balgzand), maar ook de NO-hoek van Texel en in de Noordzeekustzone. De radar wordt aan alle kanten omringd door Natura-2000 gebieden.
Radarbeeld van 2018/2019 (Herwijnen, NL).
De radar in Herwijnen staat in het midden van het beeld. Belangrijke watervogelgebieden zijn de Biesbosch (direct zuidwest van de radar), het rivierengebied rondom de radar en de Reeuwijkse- en Nieuwkoopse plassen in de NW-hoek. Vooral de Biesbosch trekt zeer grote aantallen watervogels aan, in de nacht slapen daar vele tienduizenden ganzen, eenden en meeuwen.
Radarbeeld van 2018/2019 (Den Helder, NL).
De radar in Den Helder (onderste radarbeeld) ligt tegen de Waddenzee aan. Grote aantallen vogels verblijven in het gebied direct zuidoost van de radar (Balgzand), maar ook de NO-hoek van Texel en in de Noordzeekustzone. De radar wordt aan alle kanten omringd door Natura-2000 gebieden.
Radarbeeld van 2019/2020 (Herwijnen, NL).
De radar in Herwijnen staat in het midden van het beeld. Belangrijke watervogelgebieden zijn de Biesbosch (direct zuidwest van de radar), het rivierengebied rondom de radar en de Reeuwijkse- en Nieuwkoopse plassen in de NW-hoek. Vooral de Biesbosch trekt zeer grote aantallen watervogels aan, in de nacht slapen daar vele tienduizenden ganzen, eenden en meeuwen.
Radarbeeld van 2019/2020 (Den Helder, NL).
De radar in Den Helder (onderste radarbeeld) ligt tegen de Waddenzee aan. Grote aantallen vogels verblijven in het gebied direct zuidoost van de radar (Balgzand), maar ook de NO-hoek van Texel en in de Noordzeekustzone. De radar wordt aan alle kanten omringd door Natura-2000 gebieden.
Radarbeeld van 2020/2021 (Herwijnen, NL).
De radar in Herwijnen staat in het midden van het beeld. Belangrijke watervogelgebieden zijn de Biesbosch (direct zuidwest van de radar), het rivierengebied rondom de radar en de Reeuwijkse- en Nieuwkoopse plassen in de NW-hoek. Vooral de Biesbosch trekt zeer grote aantallen watervogels aan, in de nacht slapen daar vele tienduizenden ganzen, eenden en meeuwen.
Radarbeeld van 2020/2021 (Den Helder, NL).
De radar in Den Helder (onderste radarbeeld) ligt tegen de Waddenzee aan. Grote aantallen vogels verblijven in het gebied direct zuidoost van de radar (Balgzand), maar ook de NO-hoek van Texel en in de Noordzeekustzone. De radar wordt aan alle kanten omringd door Natura-2000 gebieden.
Radarbeeld van 2021/2022 (Herwijnen, NL).
De radar in Herwijnen staat in het midden van het beeld. Belangrijke watervogelgebieden zijn de Biesbosch (direct zuidwest van de radar), het rivierengebied rondom de radar en de Reeuwijkse- en Nieuwkoopse plassen in de NW-hoek. Vooral de Biesbosch trekt zeer grote aantallen watervogels aan, in de nacht slapen daar vele tienduizenden ganzen, eenden en meeuwen.
Radarbeeld van 2021/2022 (Den Helder, NL).
De radar in Den Helder (onderste radarbeeld) ligt tegen de Waddenzee aan. Grote aantallen vogels verblijven in het gebied direct zuidoost van de radar (Balgzand), maar ook de NO-hoek van Texel en in de Noordzeekustzone. De radar wordt aan alle kanten omringd door Natura-2000 gebieden.
Radarbeeld van 2022/2023 (Den Helder, NL).
De radar in Den Helder (onderste radarbeeld) ligt tegen de Waddenzee aan. Grote aantallen vogels verblijven in het gebied direct zuidoost van de radar (Balgzand), maar ook de NO-hoek van Texel en in de Noordzeekustzone. De radar wordt aan alle kanten omringd door Natura-2000 gebieden.
Radarbeeld van 2022/2023 (Jabbeke, BE).
Radarbeeld van 2022/2023 (Herwijnen, NL).
De radar in Herwijnen staat in het midden van het beeld. Belangrijke watervogelgebieden zijn de Biesbosch (direct zuidwest van de radar), het rivierengebied rondom de radar en de Reeuwijkse- en Nieuwkoopse plassen in de NW-hoek. Vooral de Biesbosch trekt zeer grote aantallen watervogels aan, in de nacht slapen daar vele tienduizenden ganzen, eenden en meeuwen.
Radarbeeld van 2022/2023 (Helchteren, BE).
Radarbeeld van 2022/2023 (Wideumont, BE).
Radarbeeld van 2023/2024 (Den Helder, NL).
De radar in Den Helder (onderste radarbeeld) ligt tegen de Waddenzee aan. Grote aantallen vogels verblijven in het gebied direct zuidoost van de radar (Balgzand), maar ook de NO-hoek van Texel en in de Noordzeekustzone. De radar wordt aan alle kanten omringd door Natura-2000 gebieden.
Radarbeeld van 2023/2024 (Jabbeke, BE).
Radarbeeld van 2023/2024 (Herwijnen, NL).
De radar in Herwijnen staat in het midden van het beeld. Belangrijke watervogelgebieden zijn de Biesbosch (direct zuidwest van de radar), het rivierengebied rondom de radar en de Reeuwijkse- en Nieuwkoopse plassen in de NW-hoek. Vooral de Biesbosch trekt zeer grote aantallen watervogels aan, in de nacht slapen daar vele tienduizenden ganzen, eenden en meeuwen.
Radarbeeld van 2023/2024 (Helchteren, BE).
Radarbeeld van 2023/2024 (Wideumont, BE).
Radarbeeld van 2024/2025 (Den Helder, NL).
De radar in Den Helder (onderste radarbeeld) ligt tegen de Waddenzee aan. Grote aantallen vogels verblijven in het gebied direct zuidoost van de radar (Balgzand), maar ook de NO-hoek van Texel en in de Noordzeekustzone. De radar wordt aan alle kanten omringd door Natura-2000 gebieden.
Radarbeeld van 2024/2025 (Jabbeke, BE).
Radarbeeld van 2024/2025 (Herwijnen, NL).
De radar in Herwijnen staat in het midden van het beeld. Belangrijke watervogelgebieden zijn de Biesbosch (direct zuidwest van de radar), het rivierengebied rondom de radar en de Reeuwijkse- en Nieuwkoopse plassen in de NW-hoek. Vooral de Biesbosch trekt zeer grote aantallen watervogels aan, in de nacht slapen daar vele tienduizenden ganzen, eenden en meeuwen.
Radarbeeld van 2024/2025 (Helchteren, BE).
Radarbeeld van 2024/2025 (Wideumont, BE).
Net na het aftelmoment van het nieuwe jaar vliegen enorme aantallen vogels de lucht in.Nieuw onderzoek heeft als doel gehad te kijken naar de verschillen tussen soortgroepen in hun reactie op vuurwerk. Door tellingen van vogels, uitgevoerd door vrijwilligers vanSovon, te koppelen aan radarbeelden weten we dat voornamelijk grotere vogels in open landschappen sterk reageren op vuurwerk. Zoals eeneerdere studie al liet zien, geldt dat onder andere voor watervogels (zie kolom rechts). Kleinere vogels in meer gesloten landschappen, zoals bossen, lijken minder te reageren op vuurwerk — al kunnen we een stressreactie waarbij vogels niet opvliegen niet meten met de radars.
Daarnaast heeft het onderzoek aangetoond dat de verstoring door vuurwerk erg wijdverspreid is. Gemiddeld genomen vliegen er, als gevolg van vuurwerk, 1000 keer meer vogels in de lucht dan normaal. Hoewel de verstoring afneemt naarmate vogels verder van vuurwerk verwijderd zijn, blijft het aantal vogels in de lucht minimaal 10 keer hoger dan normaal tot op wel 10 kilometer afstand van vuurwerk.
Meer informatie is te vinden in de artikelen "Birds flee en mass from New Year's Eve fireworks" (2011) en"Fireworks disturbance across bird communities" (2023).
Hans van Gasteren, een van de onderzoekers, telt maandelijks voorSovon de watervogels in de Reeuwijkse Plassen (blauw omcirkeld) en omliggende polders. Onder andere door deze tellingen hebben we een beeld van de vogelsoorten en aantallen die daar door het vuurwerk worden verstoord, en dus op het radarscherm te zien zijn.
Grote aantallen Smienten en Krakeenden rusten overdag op de plassen en foerageren ‘s nachts in de omliggende polders. Het tegenovergestelde patroon laten de verschillende soorten ganzen, Kok- en Stormmeeuwen zien. Deze slapen juist op de plassen.
Gemiddeld gaat het om 8000 Kolganzen, 2500 Grauwe Ganzen (in december 2013 een recordaantal van 6000), 30000 Smienten en 1500 Krakeenden. Tijdens de slaapplaats-tellingen schommelden de aantallen Kok- en Stormmeeuwen tussen de 15000 en 25000 vogels.
