Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Jump to content
WiktionaryThe Free Dictionary
Search

raz

From Wiktionary, the free dictionary
See also:Raz,ráz,raž,ráž,raź,andraz-

Breton

[edit]

Pronunciation

[edit]

Noun

[edit]

raz m

  1. (mineralogy)lime

Czech

[edit]

Pronunciation

[edit]

Verb

[edit]

raz

  1. second-personsingularimperative ofrazit

Numeral

[edit]

raz

  1. one(used for counting beats, as a monosyllabic alternative tojeden)

French

[edit]

Etymology

[edit]

Ultimately fromOld Norserás.

Pronunciation

[edit]

Noun

[edit]

raz m (pluralraz)

  1. current,race(only known to be standardly used in the expressionraz-de-marée, meaningtsunami)

Further reading

[edit]

Norman

[edit]

Etymology

[edit]

Borrowed fromOld Norserás(current, channel).

Noun

[edit]

raz m (pluralraz)

  1. (Jersey, nautical)race(current)

Old Polish

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited fromProto-Slavic*razъ. Bysurface analysis,deverbal fromrazić.Sense 2 is from a generalization ofsense 1, as historically one would count by making physical marks on a stick, and this sensedisplaced-kroć.[1] First attested in the 15th century.

Pronunciation

[edit]

Noun

[edit]

raz inan

  1. (attested in Masovia)hit(blow; punch; striking against; the collision of one body against another; the stroke that touches anything)
    • 1895 [1448–1450],Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński,Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów,Warka, page58:
      Gdzye swyerzepycza othrazv abo oth vrazenya (ictu vel plaga) lvbo vyną czyią porzvczy, polthori grzywny... zaplaczycz ma * vszladzayączy skodą czirzpyączemv
      [Gdzie świerzepica otrazu abo ot urażenia (ictu vel plaga), lubo winą czyją porzuci, połtory grzywny... zapłacić ma uszkadzający szkodę cirzpiącemu]
  2. (attested in Greater Poland)time(occurrence, instance)
    • 1960 [1427], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors,Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number860,Pyzdry:
      Yakom zayøl... na crolewske dzedzine... po dwarasy osmdzeszanth y osmyoro dobitka
      [Jakom zajął... na krolewskie dziedzinie... po dwarazy ośmdziesiąt i ośmioro dobytka]
  3. (attested in Greater Poland)time(period in which something happened)
    • 1967 [1419], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors,Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number742,Kościan:
      Jako ludze ss Koszkowa sly na xandza biscupyø dzedziną... y otbily dobitek prima vice, a wtorimrazem szly y ranily xandza biskupy lud
      [Jako ludzie s Koszkowa szli na księdza biskupią dziedzinę... i otbili dobytek prima vice, a wtorymrazem szli i ranili księdza biskupi lud]

Derived terms

[edit]
adverb

Related terms

[edit]
verbs

Descendants

[edit]

References

[edit]
  1. ^Bańkowski, Andrzej (2000) “raz 2”, inEtymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  • Boryś, Wiesław (2005) “raz”, inSłownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie,→ISBN
  • Bańkowski, Andrzej (2000) “raz 1”, inEtymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “raz”, inSłownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków:IJP PAN,→ISBN

Polish

[edit]

Alternative forms

[edit]

Pronunciation

[edit]
 

Etymology 1

[edit]

Inherited fromOld Polishraz. Bysurface analysis,deverbal fromrazić.Sense 1 is a generalization ofsense 1, for which seeOld Polishraz.[1] For this use, compareRussianраз(raz).Sense 1 is a semantic narrowing ofsense 1.[2] The genitive plural formrazy is suppletive from the alternative formraza.[1]

Noun

[edit]

raz inan

  1. time(instance, occurrence)
    dwa, trzy, cztery i dziesięćrazytwo, three, four, and tentimes
Declension
[edit]
Declension ofraz
singularplural
nominativerazrazy
genitiverazurazy
dativerazowirazom
accusativerazrazy
instrumentalrazemrazami
locativerazierazach
vocativerazierazy

Noun

[edit]

raz inan

  1. case
    w każdymraziein anycase
  2. (dated, in theplural)hit,blow
  3. (Near Masovian, chiefly in theplural)notch orgroove on amillstone made with apickaxe
  4. (Middle Polish)scar
    Synonym:blizna
  5. (Middle Polish)lightning strike
  6. (Middle Polish)The meaning of this term is uncertain.
    • 1564, J. Mączyński,Lexicon[1], page493b:
      Vices,Rázy też odmienność/ przemiennośc/ ſzkodá/ przigodá.
      [Vices,Razy też odmienność/ przemienność/ szkodá/ przygoda.]
Declension
[edit]
Declension ofraz
singularplural
nominativerazrazy
genitiverazurazów
dativerazowirazom
accusativerazrazy
instrumentalrazemrazami
locativerazierazach
vocativerazierazy

Numeral

[edit]

raz inan

  1. (colloquial)one
    Raz, dwa, trzy...One, two, three...
Usage notes
[edit]

Only ever used when counting from one. For counting objects, it is interchangeable withjeden, but for abstract counting (such as counting to ten or in music),raz is universally used.

Derived terms
[edit]
adverbs
conjunctions
interjections
nouns
particles
phrases
prepositions
proverbs
Related terms
[edit]
verbs

Etymology 2

[edit]

Back-formation frompewnego razu.[3] First attested in the 16th century.[4]

Adverb

[edit]

raz (notcomparable)

  1. once(one time)
    Powiem ci tylkoraz, nie zapominaj!I'm going to tell you onlyonce, don't forget!
  2. once(ultimately, definitively)
    raz na zawszeonce and for all

Etymology 3

[edit]

Clipping ofnieraz.[3]

Adverb

[edit]

raz (notcomparable)

  1. used in the constructionraz... raz...sometimes,once(at some point)
    Czemuraz działa, araz nie?Why does itsometimes work andsometimes not?

Etymology 4

[edit]

Semantic loan fromGermaneinmal.

Particle

[edit]

raz

  1. (Western Greater Poland, expressives, said often in anger)Synonym ofnareszcie
    No, chceszraz powiedzieć?Well, do you want tofinally say it?

Trivia

[edit]

According toSłownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990),raz is one of the most used words in Polish, appearing 72 times in scientific texts, 66 times in news, 43 times in essays, 103 times in fiction, and 137 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 421 times, making it the 112th most common word in a corpus of 500,000 words.[5]

References

[edit]
  1. 1.01.1Bańkowski, Andrzej (2000) “raz 2”, inEtymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  2. ^Bańkowski, Andrzej (2000) “raz 3”, inEtymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  3. 3.03.1Bańkowski, Andrzej (2000) “raz 4”, inEtymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  4. ^Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “raz, raza”, inSłownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  5. ^Ida Kurcz (1990) “raz”, inSłownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page485

Further reading

[edit]
  • raz I inWielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • raz in Polish dictionaries at PWN
  • RAZ”, inElektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2021 August 24
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “raz”, inSłownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “raz”, inSłownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz,A. Kryński,W. Niedźwiedzki, editors (1912), “raz”, inSłownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page481
  • Władysław Matlakowski (1891) “razy”, in “Zbiór wyrazów ludowych dawnej ziemi czerskiej”, inSprawozdania Komisyi Językowej Akademii Umiejętności, volume 4, Krakow: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, page369

Slovak

[edit]
Slovak numbers(edit)
10
12  → 10  → 
   Cardinal:jeden
   Ordinal:prvý
   Adverbial:raz
   Multiplier:jeden jediný,jednotný
   Qualitative:jednaký

Etymology

[edit]

Inherited fromProto-Slavic*razъ.

Pronunciation

[edit]

Adverb

[edit]

raz

  1. once

Numeral

[edit]

raz

  1. one

Further reading

[edit]
  • raz”, inSlovníkový portál Jazykovedného ústavu Ľ. Štúra SAV [Dictionary portal of the Ľ. Štúr Institute of Linguistics, Slovak Academy of Science] (in Slovak),https://slovnik.juls.savba.sk,2003–2025
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=raz&oldid=83287418"
Categories:
Hidden categories:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp