Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Jump to content
WiktionaryThe Free Dictionary
Search

pytać

From Wiktionary, the free dictionary

Old Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited fromProto-Slavic*pȳtàti. First attested in the 14th century.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key):(10th–15th CE)/pitat͡ɕ/
  • IPA(key):(15th CE)/pitat͡ɕ/

Verb

[edit]

pytać impf

  1. (transitive orreflexive withsię, attested inGreater Poland,Masovia) toask(to request information or an answer to a question) [withgenitiveorod(+genitive)‘whom’;in addition,withgenitiveoraccusativeoro(+accusative)‘about what’;orwithna(+accusative)oro(+locative)‘about whom/what’;orwithpo(+locative)‘about whom’]
    • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors,Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages62, 2:
      Tedy odpowyedzal ten ozalowany czlowyekpytayącz tak (requirendo sic)
      [Tedy odpowiedział ten ożałowany człowiekpytając tak (requirendo sic)]
    • Middle of the 15th century,Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[1], page192:
      Drudzypytayą (dicunt): Czo proszvsz (pro proszysz)?
      [Drudzypytają (dicunt): „Co prosisz?”]
    • 1880-1894 [Middle of the 15th century],Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności[2], volume V, page267:
      Queritur,pytayącz, vbi aula regia
      [Queritur,pytając, vbi aula regia]
    • 1967 [1415], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors,Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number550,Kościan:
      Adampital szandu crolewskego podlug zaloby y otpowedzy
      [Adampytał sądu krolewskiego podług żałoby i otpowiedzi]
    • Middle of the 15th century,Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[3], page793:
      Vydzy my szye tako, yze tego od Iesucrista nyepytal (sc. Piłat)
      [Widzi mi sie tako, iże tego od Jesukrysta niepytał (sc. Piłat)]
    • Middle of the 15th century,Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[4], page843:
      Bo Pylatpyta tego, czego by rozvmem nye mogl ossyądz
      [Bo Piłatpyta tego, czego by rozumem nie mogł osiąc]
    • 1888 [1411], Romuald Hube, editor,Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV[5],Greater Poland, page57:
      Iaco pan Sandziwoy mal poslacz lawnikypitacz prawa do Kalischa
      [Jako pan Sędziwoj miał posłać ławnikipytać prawa do Kalisza]
    • 1930 [c.1455], “II Par”, in Ludwik Bernacki, editor,Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[6],9, 2:
      Y wiloszil Salomon gey to wszitko, czsopitala (proposuerat)
      [I wyłożył Salomon jej to wszytko, csopytała (proposuerat)]
    • 1885-2024 [1444], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors,Prace Filologiczne[7], volume V, page 3:
      Panno myla, thobye sza klanam y na thwe sdrowe thim listhempytham
      [Panno miła, tobie się kłaniam i na twe zdrowie tym listempytam]
    • 1858 [c.1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor,Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6,Poniec, page123:
      Bo ocz bądzyeczye w szadzyepythany (requisiti fueritis), toszczye powynny naydz, czokolwyek wyeczye, y wyrzecz
      [Bo ocz będziecie w sądziepytani (requisiti fueritis), toście powinni najć, cokolwiek wiecie, i wyrzec]
    • 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor,Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116,Warsaw, page293:
      Gyczczye apythayczye pylnye o dzyeczyaczyv (interrogate diligenter de puero Mat 2, 8)
      [Jidźcie ipytajcie pilnie o dziecięciu (interrogate diligenter de puero Mat 2, 8)]
    • 1451-1455,Legenda o świętym Aleksym[8], line197:
      Wyączszą po nympythano, po *wszthkych domyech szvkano
      [Więcsię po nimpytano, po wsz[y]tkich domiech szukano]
    • 1959 [1413], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors,Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number694,Poznań:
      Jacosmi bili possly ot Wlotka do Paszkapytacz, aczby Wlotka yøl
      [Jakosmy byli posły ot Włodka do Paszkapytać, aczby Włodka jął]
  2. (transitive orreflexive withsię, attested inMasovia) toinquire; toresearch; tolook for; to beinterested in[withgenitiveorna(+accusative)‘whom/what’;orwitho(+locative)orpo(+locative)‘what’]
    • 1874-1891 [1453],Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[9],[10],[11], volume XXV, page213:
      W moyem roszvmyepythalem y thakye w pyszmye czythalem, szandney thakyey nye szlychalem pany mylosczywszey
      [W mojem rozumiepytałem i takie w Piśmie czytałem, żadnej takiej nie słychałem [we wszem mieście Jerusalem] Panny miłościwszej]
    • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor,De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią][12],Mierzeniec,Płock, line165:
      Oth polnoczy do szachodv chodza nyepytayancz brodv
      [Ot połnocy do zachodu chodzę niepytając brodu]
    • 1930 [c.1455], “I Esdr”, in Ludwik Bernacki, editor,Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[13],10, 16:
      Posadzily syø dzen pyrvi *myeszocza dzesyøtego,pitaiøcz syø na takø rzecz (ut quaererent rem)
      [Posadzili się dzień pirwy miesiąca dziesiątego,pytając się na taką rzecz (ut quaererent rem)]
    • 1874-1891 [End of the 15th century],Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[14],[15],[16], volume I, page XLIII:
      Szyercze szliachethne... nyepytha o wczynczech [nyewyestach] nyewyesczych (non inquirit de operibus mulierum)
      [Sierce ślachetne... niepyta o uczyncech [niewiestach] niewieścich (non inquirit de operibus mulierum)]
    • 1959 [1491], “Teksty polskie z końca XV w.”, in Rafał Leszczyński, editor,Rozprawy Komisji Językowej[17], volume VII, page58:
      Iesliby szie przidalo, yzeby nykthory thowarzisz szie po thim chcialpythacz albo badacz, czygye by tho bylo doszwolyenye
      [Jesliby sie przydało, iżeby niktory towarzysz sie po tym chciałpytać albo badać, czyje by to było dozwolenie]
  3. (transitive orreflexive withsię, attested inSouthern Borderlands,Masovia,Greater Poland) toask for, torequest[withaccusative‘whom’,along withgenitiveoro(+accusative)orpo(+locative)‘for what’]
    Synonym:prosić
    • 1880-1894 [Middle of the 15th century],Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności[18], volume I,Lviv, page52:
      Hic iam queritur inter dispensatores na tem swecze ywsz ma bycz schukano apytano myedzy schafarzmy bozymy (I Cor 4, 2)
      [Hic iam queritur inter dispensatores na tem świecie już ma być szukano apytano miedzy szafarzmi bożymi (I Cor 4, 2)]
    • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor,De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią][19],Mierzeniec,Płock, line479:
      Chcza czyapytacz, smyr[yr]czy myla, by mya thego navczyla
      [Chcę ciępytać, Śmirci miła, by mię tego nauczyła]
    • 1965 [1456], Mikołaj z Pawłowic, edited by Henryk Kowalewicz,Średniowieczne zabytki języka polskiego w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Polskie glosy i zapiski z rękopisów 1728, 1732, 1752, Zeszyty Naukowe UAM,Greater Poland, page87:
      Pyta ye przysvoleną requirit eius consensum
      [Pyta je przyzwolenia requirit eius consensum]
    • 1967 [1428], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors,Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number1347,Kościan:
      Ysszem prawą nyemoczą... byl nyemoczen, kyedim na szawitem rocze myal panowpythacz o szkaszanye rzeczy Marczinowey
      [Iżem prawą niemocą... był niemocen, kiedym na zawitem roce miał panowpytać o skazanie rzeczy Marcinowej]
    • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors,Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages99, 3:
      Szlyszymy, yszszye pytą po dokazanyv (quaestionibus pro ostensione instigat)
      [Słyszymy, iżsie pyta po dokazaniu (quaestionibus pro ostensione instigat)]
  4. corruption ofprzyć
    • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors,Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages104, 1:
      Czyly moze gescze ten czlowyek k szwemv gymyenyvpytacz y foldrowacz, [i] dzerzecz (an vir... se ad hereditatem suam vice versa trahere et tenere possit)?
      [Czyli może jeszcze ten człowiek k swemu jimieniupytać i fołdrować [i] dzierżeć (an vir... se ad hereditatem suam vice versa trahere et tenere possit)?]

Derived terms

[edit]
adjectives
    adverbs
      nouns
      verbs

      Related terms

      [edit]
      nouns

      Descendants

      [edit]

      References

      [edit]
      • Boryś, Wiesław (2005) “pytać”, inSłownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie,→ISBN
      • Mańczak, Witold (2017) “pytać”, inPolski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności,→ISBN
      • Bańkowski, Andrzej (2000) “pytać”, inEtymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
      • B. Sieradzka-Baziur,Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “pytać (się)”, inSłownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków:IJP PAN,→ISBN

      Polish

      [edit]

      Etymology

      [edit]

      Inherited fromOld Polishpytać.

      Pronunciation

      [edit]
       
      • Audio 1;pytać:(file)
      • Audio 2;pytać się:(file)
      • Rhymes:-ɘtat͡ɕ
      • Syllabification:py‧tać

      Verb

      [edit]

      pytać impf

      1. (transitive orreflexive withsię) toask(to request information or an answer to a question)[witho(+accusative)‘about whom/what’]
        Synonym:zadawać pytanie
      2. (transitive,colloquial) toask; toquiz(to check someone's knowledge)[withz(+genitive)‘in what’]
      3. (reflexive withsię) toaskeach other(to request information or an answer to a question from one another)[witho(+accusative)‘about whom/what’]
      4. (transitive orreflexive withsię, chiefly in the negative,obsolete) tocare about; topay attention to
      5. (transitive,obsolete orexpressive inMiddle Polish,reflexive withsię) tolook for(to attempt to find)
        Synonym:szukać
      6. (transitive,obsolete ordialectal,Żywiec) toask for, torequest
        Synonym:prosić
      7. (intransitive,Przemyśl)synonym ofuważać[withna(+accusative)‘what’]
        Ale on niepyta na nic, ino idzie.He doesn'tpay attention to anything, he just goes.
      8. (intransitive,obsolete) toinvite oneselfin
        Synonym:wpraszaćsię
      9. (intransitive,obsolete) tobeg
        Synonym:żebrać
      10. (transitive,obsolete) todemand
        Synonym:żądać
      11. (Middle Polish) toask;Further details are uncertain.
        • 1564, J. Mączyński,Lexicon[20], page337a:
          Inquiro, fere idem quod Exquiro, Dowiáduyę ſie/pytam.
          [Inquiro, fere idem quod Exquiro, Dowiaduję się/pytam.]

      Conjugation

      [edit]
      Conjugation ofpytać impf
      personsingularplural
      masculinefeminineneutervirilenonvirile
      infinitivepytać
      present tense1stpytampytamy
      2ndpytaszpytacie
      3rdpytapytają
      impersonalpytasię
      past tense1stpytałem,
      -(e)mpytał
      pytałam,
      -(e)mpytała
      pytałom,
      -(e)mpytało
      pytaliśmy,
      -(e)śmypytali
      pytałyśmy,
      -(e)śmypytały
      2ndpytałeś,
      -(e)śpytał
      pytałaś,
      -(e)śpytała
      pytałoś,
      -(e)śpytało
      pytaliście,
      -(e)ściepytali
      pytałyście,
      -(e)ściepytały
      3rdpytałpytałapytałopytalipytały
      impersonalpytano
      future tense1stbędępytał,
      będę pytać
      będępytała,
      będę pytać
      będępytało,
      będę pytać
      będziemypytali,
      będziemy pytać
      będziemypytały,
      będziemy pytać
      2ndbędzieszpytał,
      będziesz pytać
      będzieszpytała,
      będziesz pytać
      będzieszpytało,
      będziesz pytać
      będzieciepytali,
      będziecie pytać
      będzieciepytały,
      będziecie pytać
      3rdbędziepytał,
      będzie pytać
      będziepytała,
      będzie pytać
      będziepytało,
      będzie pytać
      będąpytali,
      będą pytać
      będąpytały,
      będą pytać
      impersonalbędzie pytaćsię
      conditional1stpytałbym,
      bympytał
      pytałabym,
      bympytała
      pytałobym,
      bympytało
      pytalibyśmy,
      byśmypytali
      pytałybyśmy,
      byśmypytały
      2ndpytałbyś,
      byśpytał
      pytałabyś,
      byśpytała
      pytałobyś,
      byśpytało
      pytalibyście,
      byściepytali
      pytałybyście,
      byściepytały
      3rdpytałby,
      bypytał
      pytałaby,
      bypytała
      pytałoby,
      bypytało
      pytaliby,
      bypytali
      pytałyby,
      bypytały
      impersonalpytanoby
      imperative1stniechpytampytajmy
      2ndpytajpytajcie
      3rdniechpytaniechpytają
      active adjectival participlepytającypytającapytającepytającypytające
      passive adjectival participlepytanypytanapytanepytanipytane
      contemporary adverbial participlepytając
      verbal nounpytanie

      Derived terms

      [edit]
      adjectives
      adverbs
      nouns
      phrases
      proverbs
      verbs

      Trivia

      [edit]

      According toSłownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990),pytać is one of the most used words in Polish, appearing 0 times in scientific texts, 1 time in news, 4 times in essays, 35 times in fiction, and 45 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 85 times, making it the 752nd most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

      References

      [edit]
      1. ^Ida Kurcz (1990) “pytać”, inSłownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page479

      Further reading

      [edit]

      Silesian

      [edit]

      Etymology

      [edit]

      Inherited fromOld Polishpytać.

      Pronunciation

      [edit]

      Verb

      [edit]

      pytać impf

      1. (transitive orreflexive withsie) toask(to look for an answer to a question by speaking)

      Conjugation

      [edit]
      Conjugation ofpytać impf
      personsingularplural
      masculinefeminineneutervirilenonvirile
      infinitivepytać
      present tense1stpytōmpytōmy
      2ndpytŏszpytŏcie
      3rdpytŏpytajōm
      past tense1stpytołch,
      pytołech,
      pytołżech
      pytałach
      pytałażech
      pytałoch1)
      pytałożech
      1)
      pytalimy,
      pytalichmy
      pytałymy,
      pytałychmy
      2ndpytołś,
      pytołeś,
      pytołżeś
      pytałaś
      pytałażeś
      pytałoś1)
      pytałożeś
      1)
      pytaliście,
      pytaliżeście
      pytałyście,
      pytałyżeście
      3rdpytołpytałapytałopytalipytały
      future tense1stbydãpytoł,
      bydã pytać
      bydãpytała,
      bydã pytać
      bydãpytało,1)
      bydã pytać
      bydymypytali,
      bydymy pytać
      bydymypytały,
      bydymy pytać
      2ndbydzieszpytoł,
      bydziesz pytać
      bydzieszpytała,
      bydziesz pytać
      bydzieszpytało,1)
      bydziesz pytać
      bydzieciepytali,
      bydziecie pytać
      bydzieciepytały,
      bydziecie pytać
      3rdbydziepytoł,
      bydzie pytać
      bydziepytała,
      bydzie pytać
      bydziepytało,
      bydzie pytać
      bydōmpytali,
      bydōm pytać
      bydōmpytały,
      bydōm pytać
      pluperfect tense2)
      1stbōłchpytoł,
      bōłechpytoł,
      bōłżechpytoł
      byłachpytała
      byłażechpytała
      byłochpytało1)
      byłożechpytało
      1)
      bylimypytali,
      bylichmypytali
      byłymypytały,
      byłychmypytały
      2ndbōłśpytoł,
      bōłeśpytoł,
      bōłżeśpytoł
      byłaśpytała
      byłażeśpytała
      byłośpytało1)
      byłożeśpytało
      1)
      byliściepytali,
      byliżeściepytali
      byłyściepytały,
      byłyżeściepytały
      3rdbōłpytołbyłapytałabyłopytało1)
      byłymypytali,
      byłychmypytali
      byłypytały
      conditional1stbychpytołbychpytałabyściepytalibymypytały,
      bychmypytały
      2ndbyśpytołbyśpytałabyściepytalibyściepytały
      3rdbypytołbypytałabypytałobypytalibypytały
      imperative1stniychpytōmpytejmy
      2ndpytejpytejcie
      3rdniychpytŏniychpytajōm
      active adjectival participlepytajōncypytajōncŏpytajōncepytajōncypytajōnce
      verbal nounpytanie
      1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms.
      2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past.

      Derived terms

      [edit]
      nouns
      verbs

      Further reading

      [edit]
      Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=pytać&oldid=83737930"
      Categories:
      Hidden categories:

      [8]ページ先頭

      ©2009-2025 Movatter.jp