no,n. Laterm. (Lat.arma).IGT Decl. § 96 , § 204 .
(a)armour,battle-equipment,panoply,etc. Usually collect. in this sense: iter a.¤ ┐ erriud ┐ écosc,BDD² 1077 . do-thoetsat sé chét . . . riasíu ro-soa a a.¤ (perh.ap. here, ed.) . . . iar saigid a airm, 1083 . etach fri lith a.¤ fri nith,Laws i 122.9 . geib sciath is geib slega / on a.¤ niad rot-rubha,Acall. 1036 (SG 117.9 ) = is airm niadh rod-rubha,Duan. F. ii 176 § 3 . a.¤ timcell cat[h]a `panoply of battle',CCath. 5203 (folld. by descr. of C.'s armour, not weapons). tuicther assin gorop a.¤ is fiu sechtmad loig einech dlighis gach gradh do beith aice,O'D. 877 (H 3.17, c. 629). doire airm,IGT Decl. ex. 405 . ro ḟacsam da trían ar n-airm,LL 204b54 . ní maith bhādar na hĒir[ionnaigh] i n-a.¤ ,Cín Lae Ó Meall. 36.17 . a cleas n-airm,Ériu iv 148.2 . ?ashield: Dubgilla dub-airm n-aisse,Metr. Dinds. iv 330.1 .
(b)weapon: bad armatura dei bess lib nábat nacha a.¤ aili,Wb. 22d14 . gaibid armma dǽ foirib gl. armaturam, 11 . combetis arma cholno leu, 13 . act robed arma dæ foirib, 15 . loc i mbiat arma gl. armamentarium,Sg. 35a13 . So also 33a7 . ainmm ṅairm gl. spicum, 104b3 . inna arma dorataissiu doibsom gl. arma,Ml. 44a14 . conarrceoratar a n-arma doib, 26d6 . ar no labraitis demna friu dia n-armaib, conid de batir comarchi forro a n-airm,LU 3236 (SCC 2 ). atconnarc láechu . . . co n-armmaib, 3762 (ib. 34 ). ba bes lasna geinti a n-adnacal fo n-armaib,Trip.² 804 . a.¤ fir i raei,Laws v 238.20 . fear airm deirgi.e. the murderer taken red-handed, 318.14 . cenmothá fer cech airm dóib ┐ fer cech fir díb,LU 7103 . rúada a n-airm,MU² 441 . cen armu cen fáebru, 644 . lautar forsna harmuthey armed themselves,ZCP viii 105.8 . luidhim fom armuibhI swear by my weapons,RC x 342.1 . gabaid bar n-armu cathaigthe,PH 8141 . gabhainn ag déanumh a.¤ n-ard,Magauran 367 . sé go hoidhchi idir armaib / coibchi in Calbaigh hé d'ingin,IGT Decl. ex. 177 . beag mo bhrígh a n-a.¤ an ḟir / garbh asttigh 's as mín amuigh, ex. 690 . mairg do sháith a.¤ ina fheoil (of the piercing of Christ's Body by the lance),Dán Dé xxvi 39 . beith suas i n-a n-armaibh ag forchoimēt dōib `in arms',Fl. Earls 30.29 . a.¤ láma seelám.
Transfd. senses: is iad airm bís acu (of agricultural implements),Laws iv 76.2 Comm. luaidheam cúilteagh . . . / . . . / teach fionn is fraoch ar a a.¤ / is balbh gaoth ós chionn a chearnof keen implements(?),DDána 119.27 . cosgradh cruaidh na n-a.¤ n-amh (of a harper's fingers),Measgra D. 6.20 . ní rī a.¤ acht a.¤ becc beichbee's sting,ACL iii 307 § 18 (Measgra Uí Chl. 149 ). a.¤ suine .i. gob cuirri (B. na f.),ACL iii 310 § 9 = a.¤ suibne,ZCP xii 361.11 . Of the membrum virile,Laws v 134.1 Comm.
(c)army: tugadh in t-a.¤ don chaislēn,Cín Lae Ó Meall. 26.19 .
Compds. (a) With nouns:¤-airlech: a fhoirtched ┐ a a.hew him down with his weapon,MR 270.15 . ?¤-bert: indearaidh d'airmbeartaibh a héigeanfeats of war,DDána 83.1 . Seeairmert.¤-chath: o ri Oilig na n-a.armed battalions,BB 274a39 .¤-chlaideb: d'armgae d'armclaideb d'armscíath,LL 203a60 .¤-chletin,TBC-LL¹ p. 273 n.3 .¤-chosnam: budh argain gan arm-chosnum `it will be destruction beyond the defence of arms',MR 296.3 .¤-chrecharmed foray,RC xiii 96.8 .¤-chrith (= grith): talumcumscúgud ┐ a.,Trip.² 495 . tainic airmchrith (airmgrithv.l.) mor . . . conna roibi sleg for alcuing,CCath. 877 .Cf.1 grith.¤-chumtach: ba solas doib dia n-erredaib ┐ dia n-armcumdaigib di órweaponholders,LB 209b44 ( arc-,Alex. 627 ).¤-dos: is he ar n-a. (of the Creator),SR 1030 .¤-dígal: fri hengnom fri hairmdígail `armed vengeance',Metr. Dinds. iii 112.28 .¤-ḟogrugudclanging of arms,TTebe 1175 .¤-gae: fuair armgai amrai imdaí,BB 37b2 .¤-gaiscedaccoutrements: ro hadnacht co n-armgasciud,LU 9817 . iar facbail a ech ┐ . . . a armgascid, 8529 (FB 38 ). cethri catha . . . fon armgaiscid,RC xxiii 410 § 21 .Cf. comtis fir fo sciatharmgaisciud,LL 220b31 (TTr. 261 ).¤-gal, see separate article.¤-gein: Ériu ágmar ba h-a. `born among arms',Metr. Dinds. iv 184.10 .¤-gleó: do iomchradh airmghliaidh `weapon fight',O'Gr. Cat. 501.1 .¤-gnéithid see separate article.¤-gonad: a shaoir armghonta `skilled in weapon-wounding',O'Gr. Cat. 456.11 .¤-gráin: re harmgrain a n-airechthe terror of the arms of the chieftains,MR 190.21 .¤-gres: ro chualadar in a. `the martial strain',Metr. Dinds. ii 30.60 .¤-grith see1 grith and -chrithsupra.¤-imbert seeairimbert.¤-lasad: gaedil uime ar a. `glittering in arms',MR 182.14 .¤-lúirech: umum-sa bid armlúireach `armour',MR 296.22 .¤-nert: no gu ḟuair eochair airmneirt,BB 31a9 .¤-nertmairemilitary strength,TBC St. 4631 .¤-rand: Fiacha Labraind . . . ós cech armraind `every armed squadron',Metr. Dinds. iii 460.6 . ?¤-raithe: gasradh armraithe (: anḟlaithe) óg ḟionnfortunate in battle(?),Content. xxi 11 .Cf. armrad.¤-ṡlaideconflict of arms: da tora Find Almaine / a. ársain dena,LL 296b19 (SG 363.8 ).¤-thorarmoury,arsenal,GJ iii 50b16 . Fig. a armthuir `o armed lord',O'Gr. Cat. 457.12 .¤-thríallwarlikeattempt,expedition: gleo na n-each ar airmthriall creach,Miscell. Celt. Soc. 344.3 .
(b) With adjj.:¤-chorr: do siol Aonghusa armcuirr,LL 394.21 .¤-derg: A. a.,LL 233a13 (TTr. 1181 ). Iomchaidh airm-dhearg,ML 12.20 .¤-détlabrave in arms: Ailill airmdhedla,BB 232b45 . U. airmdetla,Duan. F. i 51.33 .¤-glan: a bhuiden armghlan,O'Gr. Cat. 504.11 .¤-gér. Asn.pr. Airmgēr mac Acarnāmhat,ZCP xiii 174.33 .¤-gontawounded by weapons: an fhlaith armgonta ō fhinnGrēig,ZCP ii 350.23 . sluagh armghonta i nothar `weapon-wounded',O'Gr. Cat. 508.14 .¤-innillte: earr . . . arminnillti `well-armed hero',MR 224.17 .¤-láitir: fon ocrig . . . n-armlatir,Ann. Conn. 1256.6 .¤-neimnech: d'óccbhaidh airmneimhnigh,AFM vi 2230.9 .¤-nochtwith unsheathed weapon: láeich armnochta,Miscell. Celt. Soc. 374.23 . tig in Éirinn armórtha 'came ... to Ireland of the golden weapons',Giolla Brighde 194 § 16 .¤-rúad: ar síol Néill Oilig armruaid,O'Gr. Cat. 410.5 . slúaigh Ailigh armrúaidh (ádhrúaidh,v.l.),PBerchán § 90 .¤-ṡlán: Eochaid a. airech `arm-proof',Metr. Dinds. iv 100.6 .¤-thana: Mac Colmán féil a.. `of the slender weapons',BNnÉ 229 § 133 .